Promujemy Wolin

Wolin –miasto na największej wyspie Wolin w woj. zachodniopomorskim położone  nad cieśniną Dziwną, na cyplu wyspy Wolin i Pobrzeżu Szczecińskim. Liczy sobie 5023 mieszkańców i ma 14,47 km² powierzchni. Wzdłuż miasta przebiega droga ekspresowa S3 (Świnoujście-Szczecin)  stanowiąca część międzynarodowej  trasy prowadzącej w ciągu mostu drogowego w kierunku przeprawy promowej do Szwecji. Od strony Świnoujścia biegnie obwodnica, która kieruje użytkowników ruchu do Szczecina przez Goleniów i port lotniczy w odległości ok. 44 km. Wyspa Wolin  oddzielona jest od stałego lądu cieśniną Dziwną i Zalewem Szczecińskim, a od wyspy Uznam –cieśniną Świna.

Wolin, z uwagi na swoje położenie posiada 3 mosty, w tym 2 stałe i 1 obrotowy prowadzący przez cieśninę Dziwną.

Natomiast na wyspie Wolin funkcjonuje jeszcze 1 niskowodny most drogowy znajdujący się na cieśninie Dziwna pomiędzy świnoujskim Warszowem a Karsiborem. Ów most tamuje tor wodny i utrudnia żeglugę Starą Świną (rejon Świnoportu, gazoportu, terminalu promowego i portu wojennego w Świnoujściu) i wejście do Kanału Piastowskiego. Dlatego też obecnie trwa budowa tunelu pod Świną, która udogodni pojazdom wjazd do centrum Świnoujścia, zminimalizuje czas oczekiwania na przeprawę promową dla ruchu pieszych i jednośladów oraz połączy Świnoujście z całą Polską, w tym z najbliższym fortem i latarnią morską ułatwiając turystom i mieszkańcom Warszowa zwiedzanie atrakcji turystycznych. Obiekt zostanie oddany do użytku w 2022 r. Warto też przypomnieć i zwrócić uwagę na aktualnie prowadzone prace na rzece Odrze dotyczące kolejnej przeprawy na odcinku Police –Święta oraz prace polegające na m.in. oczyszczeniu na szlaku Piany (odgałęzienie) między Policami (trwa modernizacja portu morskiego i rzecznego)  a Goleniowem (miasto przy rzece Inie również z potencjałem żeglugowym, o którym już pisaliśmy) udrożniając tor wodny na trasie Szczecin –Morze Bałtyckie. Kierując się dalej torem wodnym mijamy także m.in. niemieckie wyspy do Ueckermunde i Wolgastu.

Na wyspie Wolin znajduje się jeszcze jeden niskowodny most tzw. Most Piastowski (Kanał Piastowski). On to, został rozebrany, a na jego miejsce został postawiony nowy również niskowodny most służący jako łącznik z wyspą Karsibór, który tamuje tor wodny.  Budowa, wraz z rozbiórką dotychczasowego połączenia, kosztowała miasto 41 mln zł i była największą inwestycją w 2012 r. a zarazem inwestycją niezgodną z założeniami  autora projektu. Teraźniejszy  most ma długość 407 m i szer. 9,3 m, dwupasmową jezdnię, chodnik dla pieszych.

Ciekawostką jest informacja, że pobierano opłaty w wysokości 10,00 zł rocznie za jego przeprawę (użytkowanie), dzięki czemu  miasto uzyskało prawną możliwość odzyskania podatku VAT w wysokości ok. 8 mln zł.

Natomiast miasto Wolin, jak ww. posiada dwujezdniowy  most łukowy, który  łączy wyspę Wolin ze stałym lądem. Jego długość wynosi 664,45 m (165 m między podporami) był w chwili wybudowania największym mostem łukowym w Polsce. Obiekt oddano do użytku w 2003 r. Most w tym samym roku otrzymał nagrodę Ministra Infrastruktury za wybitne osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury i budownictwa, a w kolejnych latach otrzymywał wyróżnienia i nagrody z dziedziny Projektu Inżynierskiego i wdrożenia nowych technologii. Szczegóły powstania i konstrukcji znajdziesz TUTAJ

Drugi most w mieście Wolin, to most obrotowym umiejscowiony nad cieśniną Dziwną, który łączy wyspę Wolin z Racławiem. Jest to jeden z pięciu istniejących mostów obrotowych w Polsce!  I niewątpliwie jest największą atrakcją miasta. Ów most napędzany jest silnikiem elektrycznym, który obraca się o 90 stopni w 30 sekund!

 Z chwilą otwarcia most zamyka ruch drogowy 2 x w ciągu dnia. W tym roku most przeszedł naprawę i konserwację. Z samego mostu również rozciągają się wspaniałe widoki, bo konstrukcja stanowi bowiem doskonały punkt widokowy na panoramę nadbrzeża i kościoła św. Mikołaja.

Trzeci most, to most kolejowy. Trasa kolejowa prowadzi na wyspę Wolin i przebiega przez odnowiony most nad rzeką Dziwną na linii Szczecin- Świnoujście. Jego długość wynosi  200 m.  Remont mostu przyczynił się do zwiększenia prędkości pociągów do 120 km/h, a tym samym usprawnił transport cięższych ładunków do portu w Świnoujściu. Koszt odbudowy pochłonął PKP PLK 25 mln zł.

I należy wspomnieć, jako ciekawostkę o moście drogowo-kolejowy,  zwanym  Mostem  Fehmarnsund, który biegnie równolegle z mostem drogowym i  łączy wyspę Fehman na Morzu Bałtyckim ze stałym lądem w Großenbrode. Po otwarciu w 1963 r. mostu i zbudowaniu terminala promowego w Puttgardem na Fehmarn czas podróży między Hamburgiem a Kopenhagą skrócił się. Jest to most o długości 963 metrów rozciąga się na szerokość 1300 metrów Fehmarnsund, a pozostałe 337 m składa się z dwustronnych podjazdów. Wznosi się 23 metry nad wodą. Jest to konstrukcja stalowa o szerokości 21 metrów, z czego sześć metrów zajmują tory kolejowe Deutsche Bahn. Łuk konstrukcji mostu ma długość 268,5 metrów, a najdłuższe przęsło rozpiętość 248 metrów i 45 metrów wysokości powyżej punktu jezdni.(źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Most_Fehmarnsund)

W Wolinie znajdują się 2 porty: rzeczny zwany rybackim i morski służący do przeładunku m.in. zboża i materiałów budowlanych. Morski tor wodny, łączy 2 Zalewy: Kamieński i Szczeciński. Do portu cumują statki o dł. 90 m i szer. 10 m. W mieście funkcjonuje osobowy przystanek kolejowy relacji Świnoujście –Szczecin oraz dworzec autobusowy.

Obecnie trwa budowa, remont i modernizacji drogi alternatywnej wraz z zapleczem (kanalizacja, ścieżka rowerowa i piesza) wzdłuż trasy S3 na wysokości Goleniowa przez miasto  Stepnica (port morski i rybacki, przystań jachtowa, plaża miejska na Zalewie Szczecińskim) ku miastu Wolin, która prowadzi do trasy S3 w kierunku  Morza Bałtyckiego.

Oprócz mostów miasto słynie też z  Festiwalu Słowian i Wikingów oraz Dni Morza, Dni Wolina. O zaplecze kulturalne dba  Ośrodek Kultury Gminy Wolin. W centrum miasta obok zabytkowego rynku i ratusza znajduje się Muzeum Regionalne, które posiada eksponaty plemienia Wolinian, systemu obronnego miasta, rzemiosła oraz pamiątki kultu religijnego. Od 2009 r. w muzeum znajduje się małe kino. Ciekawym zabytkiem jest też Kolegita św.Mikołaja wybudowana z czerwonej cegły. Tam też odbywają się koncerty chórów. W  mieście działa Taneczny Klub Sportowy,  Uczniowski Klub Sportowy oraz klub piłkarski z uwagi na nowy Stadion i boisko Orlik. Uczniowie szkół prowadzą współpracę niemieckimi rówieśnikami poprzez Platformę w ramach wikingów.

W 2020 r. Wolin otrzymał ponad 15,2 mln zł na modernizację miasta, a w szczególności na renowację parku miejskiego,  amfiteatru, zielonego obszaru, montażu nowego oświetlenia oraz rozbudowę budynków przedszkoli o 50 miejsc i ich zaplecza, zakupione zostaną wyposażenia i place zabaw dla dzieci, powstanie nowe oświetlenie w mieście, powstaną ścieżki rowerowe,  siłownia, powstania wieża widokowa, odnowiony zostanie posąg Trygława. Zaplanowano także nowe inwestycje na budowę: komisariatu policji - za kwotę 500,00 zł, pralni przemysłowej - 8 mln zł,  Skateparku- 8 mln zł, przedszkola z zapleczem-8 mln zł, basenu jachtowego- 8 mln zł, biblioteki publicznej-1,5 mln, marketu-8 mln zł oraz planowana jest rozbudowa budynku Uczniowskiego Klubu Sportowego za kwotę 1,5 mln zł.

W mieście funkcjonują  żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe i ponadpodstawowe, przychodnie.

Nad bezpieczeństwem miasta i wyspy czuwa policja, ochotnicza straż pożarna, straż miejska, strażnica WOP Woli, Morski Oddział Straży Granicznej, ratownicy WOPR oraz wojsko polskie.

Wojsko polskie zostało zainstalowane na wyspie Wolin już od 1969 r. przez 40 dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej Kraju w m. Kołczewo. Z jakiego powodu? Otóż  została naruszona przestrzeń powietrzna wyspy Wolin, okolic Świnoujścia i Szczecina przez niemieckie samoloty rozpoznawcze Atlantic. Dywizjon uzbrojony był w przeciwlotniczy zestaw rakietowy i  średniego zasięgu zestaw S-125 M „Newa”  W 2000 roku dywizjon został rozformowany w sztab brygady, której podlegał 40. dywizjon rakietowy stacjonujący w Gryficach. W logo dywizjonu znajdował się herb Wolina.

A od roku 2012 r. gmina Wolin  zaczęła zbywać koszary wojskowe. Jeszcze w roku 2014 r. kierując się od strony Międzyzdrojów w lesie w miejscowości Świętouść znajdowała się zdewastowana jednostka wojskowa o powierzchni ok. 5 ha. 

Nadmieniamy, iż Wojsko Polskie obecnie rozlokowane jest w Zagórzu, a także na terenach gminy Dziwnów przez 26 Batalion Szturmowy.

W Wolinie funkcjonowała również Spółdzielnia Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego. A dziś w mieście znajduje się bibilioteka, piekarnia, tartak, stolarnia, sklepy, drobne usługi oraz markety, Wolińska Spółdzielnia Mleczarska, Spółdzielnia Inwalidów, masarnia, elewator zbożowy i przetwórnia rybna oraz ok. 8 spółek handlowych z udziałem kapitału zagranicznego.

Miasto słynie z dużej ilości zabytków chronionych. Wart uwagi jest mały młyn z 1850 r. tzw. wiatrak holenderski zbudowany z cegły nad rzeką (obecnie jest to młyn przemysłowy) to jeden z najbardziej znanych zabytków w mieście, ma 3 kondygnacje i zbudowany jest na rzucie koła.

Kolejnym atrakcyjnym zabytkiem jest Skansen Słowian i Wikingów, który znajduje się na wyspie Ostrów, na cieśninie Dziwnej. Zrekonstruowano tu całą wczesnośredniowieczną osadę, która obejmuje kilkadziesiąt replik chat, bramy z wałami, nabrzeże portowe. Całość obrazuje warunki życia ludzi w osadzie w X wieku. Na obszarze skansenu znajduje się także stocznia szkutnictwa historycznego, gdzie budowane są repliki słowiańskich oraz wikińskich łodzi klepkowych i dłubanek. I właśnie na tym terenie odbywa się corocznie  festiwal.

Skansen umiejscowiony jest od strony mostu obrotowego prowadzącego m.in. do drogi alternatywnej (przez Stepnicę i Stepniczkę) mijając pola z turbinami wiatrowymi widać  Stare Miasto, na którym znajduje się grodzisko z  X-XII w. To przebudowany na bastion fortyfikacyjny i/lub pogańska świątynia poświęcona Trzygłogowi.  Kolejny bastion fortyfikacyjny zbudowany przez Szwedów w wieku XVII znajduje się na Wzgórzu Chyrowym (ruiny z cegły).

Kolejny zabytek, to dwór, który  powstał w XVIII w. przez rodzinę von Belowa. Dwór znajduje się na fundamentach Zamku Książąt Pomorskich, tzw. zamku wdowim, a jego piwnice są pozostałościami po zamku książęcym z XVI w. Po II wojnie św. Dwór przekształcono na stolarnię, która w wyniku pożaru uległa zniszczeniu, a w latach 2009-2012 został odbudowany i pełni funkcję Centrum Współpracy Międzynarodowej. 

Kolejne zabytki, to budynek poczty, Ratusz w stylu neogotyckim z lat 1880–1881na miejscu zamku książęcego i późniejszego klasztoru cysterek, teraz Urząd Miejski oraz ruiny Kościoła św. Jerzego. Ciekawe są też mury obronne zbudowane z kamienia na przełomie XIV i XV wieku. Miały one za zadanie chronić miasto z 3 stron. Do dziś zachowały się na dł. ok. 50 m  i wys. 3 m, mają niejednolitą konstrukcję. Następne, to zabytkowe domy, elewator zbożowy, przedmieście rybackie przy dworcu kolejowym.

Szczególnie warte uwagi są: wieża ciśnień- szczegóły TUTAJ oraz Woliński Park Narodowy -TUTAJ.

Do ciekawych atrakcji miasta należy rezerwat archeologiczny „Wzgórze Wisielców” i najstarszy średniowieczny cmentarz na Pomorzu Zachodnim. Rezerwat znajduje się na stokach Gołogóry, którego wysokość wynosi 21 m. Teren jest zarośnięty, ale można dotrzeć do punktu widokowego, z którego widać plażę nad Zalewem Szczecińskim i Dziwnę oraz posag Trygałowa, tzw. Światowida i wojownika z tarczą i mieczem przypominającego przynależności terenów do Słowian.  Wyjątkowo ciekawym miejscem jest drewniana brama z napisem „Jumne/Jomsborg/Wineta”, co oznacza w różnych językach „Wolin”. Skąd się wzięła nazwa „Wzgórze Wisielców”?

Kolejną atrakcją jest Srebrna Góra, to też punkt widokowy przy centrum miasta. W mieście warto zobaczyć pomnik Jana Pawła II z napisem „W hołdzie Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi. Pokój Tobie, Polsko Ojczyzno”.

Ciekawym miejscem jest także Dwór w Uninie  z XVII w. znajdujący się na wyspie Wolin. Zabudowanie obejmuje cały folwark z zapleczem zabudowy dworskiej. Jednakże przez lata budynki uległy zniszczeniu. Obecnie stoją puste, niezagospodarowane, które  mimo wszystko jest miejscem wartym uwagi.  

Poza dworem, w Uninie znajdują się również resztki zabudowań portu nad rzeką Dziwną, w którym to prowadzono przeładunek płodów rolnych z majątku w Uninie.

Pozostałe atrakcje na wyspie Wolin: wieża ciśnień w Kamieniu Pomorskim, Wieża Zamkowa w Golczewie otoczona kamiennym murem,  plaża miejska nad jeziorem Szczucze w miejscowości Golczewo oraz Promenada X-lecia PRL, Gotycki Kościół św. Jana Boboli w Golczewie. Ciekawym miejscem jest Jezioro Turkusowe. Jezioro do roku 1954 r. było kopalnią kredy, następnie je zalano. Kolejną atrakcją turystyczną jest punkt widokowy z tarasów widokowych Grodzisko-Lubin, ukazuje on 40 wysp, rozlewiska wstecznej delty Świny, Zalewu Szczecińskiego i jeziora Wicko Wielkie. Widok zapiera dech w piersiach! Samo Grodzisko to wczesnośredniowieczny gród z X-XII wieku, w którym obecnie prowadzone są badania archeologiczne i w którym zostały odkryte fundamenty najstarszego kościoła w województwie oraz inne wykopaliska. 

Nie zapomnijcie także zwiedzić Świnoujścia. Już sama przeprawa morska wzbudza zainteresowanie wśród turystów.  Przypominamy, że miasto leży na  na 3 wyspach: Wolin, Karsibór i Uznam – stanowi początek polskiego wybrzeża. W samym mieście znajdziecie mnóstwo atrakcji: Fort Anioła,  którym nawiązuje do Zamku Świętego Anioła w Rzymie, wieża dawnego kościoła z punktem widokowym, latarnia morska,  Park Zdrojowy, piękne, zabytkowe kamienice, dawny ratusz, który obecnie pełni rolę Muzeum Rybołówstwa Morskiego, urocze wille, dawna stocznia, nadmorska promenada, Fort Gerharda… ale to co najbardziej nam się spodobało to piękna, szeroka plaża (dziewięciokrotnie nagradzana Błękitną Flagą) ze Stawą Młyny w kształcie wiatraka. Stawa Młyny służy do nawigacji,  ma 10 m wys. i jest chyba najbardziej znanym symbolem miasta.

Rys historii miasta:

Pierwsze osadnictwo powstało w czasie epoki kamienia. Wykopaliska świadczą o istnieniu osadnictwa w epoce brązu i żelaza. Wolin od średniowiecza był osadą nad Dziwną. Dzięki lokalizacji i prowadzonym handlem osada w szybkim tempie się rozwijała stając się ośrodkiem kultu Świętowida. Na tym terenie osiadło plemię Wolinian, które prężnie się rozwijało i uczyniło Wolin w X w. największym miastem Europy-tzw. Winety. Zaczęły powstawać pierwsze cmentarzyska: Młynówka oraz Wzgórze Wisielców. Wolin zaczął wprowadzać samodzielną politykę walcząc z wojskami Mieszka I. Po zwycięskiej bitwie Wolin z Pomorzem Zachodnim znalazł się na terytorium Polski. W Księstwie Pomorskim panował  ród Gryfitów. Od roku 1630 -1720 Wolin znalazł się pod panowaniem szwedzkim, po czym w wyniku układu sztokholmskiego Szwedzi odsprzedali wyspy za 10 milionów talarów w złocie Królestwu Prus, a później - do Rzeszy Niemieckiej.  W rękach niemieckich pozostawał Wolin do 1945 roku. W XVIII w. Wolin stał się miastem zakładów produkcyjnych. Społeczność żydowska w Berlinie zasugerowała wówczas, by w mieście otworzyć 42 przędzalnie oraz sprowadzić do miasta żydów. Jednym z atutów miała być możliwość dogodnego budowania nowych domów. Do miasta przybyło ok. 25 rodzin żydowskich m.in. z Węgorzyna, Reska, Gryfic, Mirosławca, Wałcza, Kwidzyna i Berlina. W 1885 roku obszar miasta wynosił 11,45 km² i miał 5097 mieszkańców, którzy zajmowali się handlem zbożem, bydłem, połowem ryb. Sprzedawali je m.in. do Szczecina, Wrocławia, Poznania i Lipska.

W tym jednak czasie miastem zainteresowano się z uwagi na jego bogatą przeszłość Do miasta zaczęli zjeżdżać odkrywcy i poszukiwacze skarbów oraz naukowcy i badacze z Niemiec oraz z Polski, którzy na podstawie badań wyciągnięli wniosek, że Wolin mógł być legendarną Vinetą. Do badań powrócono w 20-leciu międzywojennym, które prowadził m.in. Instytut Archeologii Rzeszy Niemieckiej.

Po 1952 r. wykopaliska prowadzili polscy archeolodzy pod kierunkiem prof. Władysława Filipowiaka. Przekopano wtedy umocnienia miasta, port, przedmieścia, cmentarzyska, a także szlaki komunikacyjne. Badania trwają do dziś. Szczegółową historię przeczytaj na pl.wikipedia.org

Największym atutem całego regionu nadmorskiego są gorące Termy Bałtyckie, które w momencie wypływania ze źródła mają od 17-80 stopni C. WMiędzyzdrojachod 2014 r.prowadzone są badania i zbierana dokumentacja w celu  stworzenia sieci przesyłowej energii geotermalnej. Szacuje się, że źródła znajdują się na głębokości około 3000m.-zapoznaj się www.wyspiarzniebieski.pl,  baseny_termalne,  hydrogeologia.gov.pl , www.pgi.gov.pl- mapa, www. gorace-zrodla-nad-baltykiem- Międzyzdroje. 

Rys historii wyspy Wolin znajdziesz TUTAJ 

Zapraszamy inwestorów i turystów! 

Poznaj Wolin i jego wyspę www. gmina wolin.pl oraz  www.metadane.pgi.gov.pl -Mapy GeosrodowiskowejPolski