Grzyby a złoża złota
Grzyby zarówno te rosnące na drzewach zbierają złoto poprzez reakcje chemiczne znajdujące się w glebie podziemnymi minerałami. Wiadomo, że grzyby należą do najstarszych form życia. Uważa się, że najstarszy grzyb kopalniany ma miliard lat! Wiele rodzajów grzybów ulega degradacji i przetwarza materię organiczną, a niektóre są znane ze swoich interakcji z niektórymi metalami, w tym aluminium, żelazem, manganem i wapniem. A to oznacza, że grzyby mogą być wykorzystywane do kopania złota!
W roku 2019 naukowcy z północnej Australii (CSIRO) odkryli jeden z gatunków grzyba (Fusarium oxysporum), który szczególnie przyciąga do siebie złoto. Zbiera on cząstki cennego kruszcu dzięki swoim korzeniom i tkankom. Ów tkanki wyciągają kruszec z gruntu i są pokryte drobinkami złota na liściach!
Ten gatunek występuje na kukurydzy, grochu, tulipanach, lnie, ogórkach, pomidorach, zbożach, w liściach i na pniach drzew (huby) rosnących tam, gdzie pod ziemią znajdują się złoża złota powodując na roślinach chorobę - fuzariozę objawiającą się schnięciem liści i więdnięciem rośliny, obumierania drzew. Chorobie tej sprzyjają: wilgotność powietrza, temperatura między 15-26oC oraz duże nasłonecznienie.
Mikroskopijne grzyby Fusarium oxysporum występują w kopalniach w zachodniej Australii i wykazują się niezwykłą zdolnością do wykorzystywania rozpuszczonych w podłożu związków złota. Wydzielając wysoce reaktywne cząsteczki nadtlenku wodoru, powodują jego utlenienie i przekształcenie w jony tworzące kompleksy czystego metalu. Obserwacje pokazują, że szczepy tworzące pyłki złota rosną szybciej i są większe niż zwykłe z uwagi na ich łatwość wchłaniania metali mineralnych.
Odkrycie jest szczególnie interesujące dla geologów. Być może takie mało zbadane procesy biologiczne wpływają na powstawanie złóż złota i ich rozdzielenie. Może to być wskazówką, gdzie dokładnie ich szukać. Bez potrzeby organizowania kosztownych poszukiwań. Warto wspomnieć, że na poszukiwanie złota w liściach naukowcy wybrali eukaliptusy rosnące nad znanym ale nieeksplorowanym złożem złota wielkości boiska położonego 30 m pod glebą.
A u nas zaobserwowano ostatnio wysyp grzybów na Dolnym Śląsku w rejonie Kłodzka w Borach Dolnośląskich i na terenach Górnego Śląska. Grzyby pojawiły się także w Masywie Śnieżnika, Górach Bialskich, Górach Bystrzyckich, Górach Sowich i Górach Bardzkich, w Bieszczadach, w Puszczy Noteckiej, w Borach Tucholskich, w Puszczy Świętokrzyskiej, w Beskidzie Sądeckim (Karpaty Zachodnie), w Puszczy Kurpiowskiej, w Puszczy Kozienieckiej i na słynnej Grzybowej Górze!
Ów tereny bogate są w złoża, a same początki wydobycia złota sięgają czasów średniowiecznych. Co więcej w XVI w. ów złoża stanowiły 8 % europejskiego wydobycia. Większość terenów zlokalizowanych było na Dolnym Śląsku. Największe ośrodki górnictwa wydobywającego złoto to rejon Złotoryi, Legnickiego Pola, Lwówka Śląskiego, jak również Karkonoszy, Pogórza Izerskiego, a także rejon Złotego Stoku i Głuchołaz. Same nazwy własne wskazują kopalnie złota (typu Złote Góry, Grzybowe Góry) Złoto znajdowało się również w innych rejonach Polski – Karpatach, a także na obrzeżu Wyżyny Śląskiej, w Górach Świętokrzyskich oraz polodowcowych w osadach w środkowej i północnej części Polski.
Należy nadmienić, iż roku 2020 odkryto i rozpoznano złoże położone w okolicach Mikołajowic w gminie Legnickie Pole. Maksymalna głębokość odwiertów sięgała 28,5 m poniżej powierzchni terenu, a jego zasobność wynosi od 2,05 do 15,77 g/ m2.
Jak wiemy, grzyby mają zdolność do kumulacji szkodliwych metali ciężkich i stężenie ich może być większe niż w podłożu. Praktycznie ów pasożyty występują w całej Polsce. Warto przyjrzeć się największym zalesieniom, ich wysypiskom, nawet tym rosnących na drzewach (huby).
Warto też zwrócić uwagę na te duże i nietypowe okazy pasożytów, bo pokryte złotem grzyby wydają się rosnąć większe i rozprzestrzeniać szybciej niż inne.
Do dzieła!
Zapraszamy do zbadania tych terenów! Warto też zrócić uwagę na rezerwaty przyrody w Polsce i Obszar Natura 2000. Zobacz mapę występowania grzybów