Zmiany klimatyczne w Polsce i w Europie
Czy zauważyliście wzrost wód w zbiornikach wodnych: jeziorach, rzekach, morzach, oceanach na całym kontynencie oraz wzrost temperatury wody w oceanach, która wynosi 93 % ocieplenia planety od lat 50-tych?
Skąd się ów wzrost bierze? Energia słoneczna wytwarza się w atmosferze i magazynuje w oceanach. A to oznacza wzrost temperatury i cyrkulacji wody. Obecnie zauważalne jest topnienie gór lodowych, które oddają mniej energii słonecznej do przestrzeni, skutkiem czego następuje ocieplenie planety. Woda słodka przedostaje się do oceanów, a ona wpływa na zmianę prądów.
Wzrost temperatury powoduje w Oceanie Spokojnym i Indyjskim także wybielanie raf koralowych, które mają wpływ na tlen i zasolenie wód. Im wyższe opady, tym mniejsze zasolenie wody. Co skutkuje wymarciem i przemieszczanie się ryb (dorszy, makreli, śledzi)
do wód chłodniejszych. Wniosek: upadek rybołówstwa.
Problem ten dotyczy również naszego Morza Bałtyckiego, czy też Morza Śródziemnego z uwagi na wzrost temperatury, zwiększenie parowania i zmniejszenie ilości opadów.
Wyniki badań i doświadczeń również wskazują, że wzrost temperatury powierzchni morza na północnym Pacyfiku spowoduje topnienie arktycznego lodu morskiego w szybszym tempie niż w przypadku wzrostu temperatury na północnym Atlantyku.
Jest to kluczowe w kontekście globalnego ocieplenia z uwagi na fakt, że Ocean Spokojny i Arktyczny są ze sobą połączone jedynie wąskim przesmykiem o szerokości wynoszącej mniej niż 100 km. Wnioski z badania zostały opublikowane w link.springer.com
Kolejne badania wskazują, że oceany pochłaniają 40% ilość dwutlenku węgla, tym samym zakwaszając go poprzez wytworzony kwas węglowy. Spadek poziomu pH wody morskiej doprowadza do odwapnienia skorup u koralowców. Wniosek: zanik fotosyntezy u roślin wodnych.
Dlatego też od kilku lat prowadzone są badania z zakresu usunięcia nadmiaru dwutlenku węgla. Jedną z rozwiązań proponuje szwajcarska firma, która to przy pomocy systemu Direct Air Capture umożliwi zmniejszenie zdolności wchłaniania dwutlenku węgla poprzez odfiltrowanie go z mieszaniny gazów w powietrzu a zmagazynowaniu go pod ziemią.
Kolejne ciekawe rozwiązania proponuje Islandia, która to instaluje największy na świecie pochłaniacz dwutlenku węgla! Ów Orca (nazwa instalacji) może każdego roku wysyłać z powietrza 4000 ton CO2 i wtłaczać go głęboko w ziemię w celu mineralizacji. Obejrzyj jego działanie: youtu.be
Efektem czego będzie czystsze powietrze.
Prowadzone są również badania związane z cyrkulacją prądów w Oceanie Atlantyckim z uwagi na występujące ekstremalne warunki pogodowe, które przyczyniły się do ich spowolnienia i osłabienia, a w konsekwencji doprowadziły do obniżenia temperatury wód na północnym Atlantyku.
To zjawisko zbliżone jest do scenariusza z filmu fantastycznonaukowego „Pojutrze” (2004). Ów film ukazał zagrożenie Europy Północnej i Ameryki Południowej spowodowane zanikiem Prądu Zatokowego w wodach Oceanu Atlantyckiego. W wyniku czego nastać miała epoka lodowcowa.
Jak działają prądy? Prądy transportują ciepłą wodę z Zatoki Meksykańskiej i wybrzeża Florydy do północnego Atlantyku ku Europie. Na północy strumień ciepłej wody ulega schłodzeniu, jest gęstszy, następnie opada dostarczając zimną wodę w drodze powrotnej na południe.
Ekstremalne warunki pogodowe wpływają również na cykl życia wody w ziemi. Topnieją lodowce, zmniejsza się pokrywa śnieżna i lodowa, występują susze i powodzie. W Polsce, szczególnie ten problem dotyka sektor rolnictwa. Jednym z rozwiązań jest wykorzystanie systemu nawadniającego na polach uprawnych i technika połączenia drzew i krzewów z uprawami, która to zwiększy produktywność gruntu i ich odporność na susze.
Zmiany klimatu mają także istotny wpływ na jakość wody z uwagi na liczne zanieczyszczenia spowodowane przez człowieka i naturę (np. niski stan wody) – warto o tym pamiętać.
Ekstramalne warunki pogodowe wskazują, że świat nie jest przygotowani do zmian klimatycznych i to dotyczy stanu obecnego. Występuje konieczność inwestycji w kanalizację. pogłębienie rowów melioracyjnych, zwiększenia ilości zbiorników retencyjnych, tworzenia oczek wodnych, wzmocnienie wałów przeciwpowodziowych i wykonania odpowiednich nasypów. Umiejętne wykorzystanie wód opadowych może spowolnić m.in. proces parowania wody i ocieplenia się klimatu. Wiemy także, że wiatry przyczyniają się do zminimalizowania stężenia smogu w powietrzu oraz osuszają nadmiar wilgoci.
Również ruchy płyt tektonicznych przyczyniają się do zmian klimatycznych naszej planety, na skutek trzęsień ziemi i tsunami. W wyniku wstrząsu kontynenty łączą się i/lub rozdzielają, a z chwilą kiedy owe płyty nasuną się na siebie na dnie morza powodują wyparcie dużej ilości wody, co wywołuje tsunami.
Do najpotężniejszych trzęsień ziemi na świecie zaliczamy po kolei: Valdivia (Chile) -1960 r, Zatoka Księcia Wiliama (Alaska USA) -1964, Wybrzeże Sumatry (Indonezja)-2004, region TÓhoru (Japonia) -2011, Kamczatka (Japonia)-1952, Wybrzeże Chile-2010, Wybrzeże Ekwadoru -1906, Wyspy Szczurze -1965, Wybrzeże Sumatry (Indonezja)- 2005, Asam (Indie)- 1950. Dane pochodzą z artykułu „10 Biggest Earthquakes in History”z 2016 r. , a obecnie największe wstrząsy dotknęły Albanię-2020 i Haiti-2021.
Czy Polsce zagraża trzęsienie ziemi?
Polska uznawana jest za kraj asejsmiczny, a to oznacza, że w Polsce zanotowano ponad 70 trzęsień ziemi w ciągu tysiąca lat (dane z Państwowego Instytutu Geologicznego i Instytutu Geofizyki PAN). Przypadki trzęsień były jednak pojedyncze i zdarzały się w XIII, XV, XVII, XVIII i XIX wieku.
Pierwsze tak poważne udokumentowane trzęsienie ziemi na ziemiach polskich miało miejsce w 1259 r. w rejonie Krakowa, w 1443 r. nastąpiło kolejne silne trzęsienie ziemi na
Wzgórzach Strzelińskich, które odczuli mieszkańcy Wrocławia, Krakowa i jego okolic, a nawet mieszkańcy większości Europy Środkowo-Wschodniej. O skali tego zjawiska pisał Jan Długosz.
Obecnie w Polsce wstrząsy odczuwalne są na obszarach górnictwa tj. Górnego Śląska, w Lubinie i w Głogowie w rejonie Bełchatowa. W samym Lubinie (woj. małopolskie) doszło do największego wstrząsu na poziomie 5,1 w skali Richtera (2020).
Należy nawiązać, że obszary dotknięte wstrząsami odróżniają się budowlami odchylonymi od pionu. Kolejne trzęsienie zanotowano w 1662 r. na obszarze Tatr Wysokich, niedaleko Zakopanego. Wywołane procesami górotwórczymi trzęsienie doprowadziło przemieszczenia się krajobrazu i zmiany wysokości gór. W latach 1785-1786 doszło do 3 trzęsień ziemi: w okolicach Wisły, Cieszyna i Żywca (drgania dochodziły do mieszkańców Wrocławia, Krakowa, Lwowa i Wilna). W 1895 r. zanotowano wstrząsy sejsmiczne wokół Masywu Ślęży na Dolnym Śląsku, a w 1993 r. w okolicach Krynicy. W 2004 r.- teren Czarnego Dunajca na Podhalu. Następnie w 2012 r. wystąpiły w Wielkopolsce, w okolicach Kalisza i Jarocina, w roku 2017 w okolicach Wodzisławia Śląskiego, a w 2018 r. odnotowano w Krynicy-Zdroju. Trzęsienia ziemi występowały także m.in. w rejonie Warszawy, Szczecina, Suwałk oraz w okolicach Karpat. Należy nadmienić, iż Polska również odczuwa trzęsienia ziemi z Rumunii, ze Słowenii, Szwecji i z Obwodu Kaliningradzkiego.
Jak to rozumieć? W wyniku ruchu i uskoków uaktywniających wstrząsy i trzęsienia ziemi płyty tektoniczne przemieszczały się i połączyły pod wpływem ostygnięcia lawy tworząc jedną płytę litosfery –platformę. Nastąpiło to w wyniku wysokiej temperatury, w momencie krzepnięcia lawy, kiedy to płyty układają się zgodnie z magnetyzmem planety, co w końcowym efekcie ukazuje własność magnetyczną, zawartość minerałów i pierwiastków (złóż).
Wzdłuż Polski rozciągają się 3 płyty, tzw. strefa Teisseyre’a-Tornquista (T-T) Kolejna, to platforma paleozoiczna i platforma prekambryjska, 4 znajduje się w Karpatach.
Obejrzyj zmieniający się świat youtu.be Dzięki temu geolodzy są w stanie przeanalizować wędrówkę kontynentów i ich bogactw naturalnych.
Zapoznaj się - climate-adapt.
Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy- www.pgi.gov.pl
Zasady zachowania bezpieczeństwa podczas trzęsień ziemi- www.gov.pl
Wnioski: dbajmy o środowisko, stawiajmy na rozwój rolnictwa i rybołóstwo, stawiajmy na Odnawialne Źródła Energii.